36. De Pausen en Tegenpausen van Avignon

Verwarring alom tijdens het pauselijke conclaaf in 1304. De kardinalen slaagden er maar niet in een paus te kiezen die nog in Rome wou blijven. De stad had zwaar te lijden van volksopstanden en aristocratische romeinse families ondermijnden het pauselijk gezag. De Franse koning Filips de Schone gebruikte zijn lobbymacht om de kardinalen te overtuigen het machtscentrum van het Christendom te verplaatsen van Rome naar Avignon. Avignon lag toendertijd op de grens van het Franse Rijk en behoorde tot het graafschap Provence. Zo wou hij zich verzekeren van meer controle over het Heilige Roomse Rijk. In totaal regeerden er 7 pausen in Avignon, van 1317 tot 1378, maar er zijn er twee die bijzonder in het oog springen. De eerste was Benedictus XII. Deze liet in 1335 het eerste Palais des Papes bouwen. Dit enorme paleis, waar meer dan duizend mensen werkten, kennen we nu als ‘Le Vieux Palais’. Zijn opvolger  Clemens VI ging verder op hetzelfde elan en bouwde het ‘Le Palais Neuf’ ernaast. De grandeur straalde van de paleizen af met hun audiëntiezalen, grote feestzalen vol Vlaamse tapijten, patio’s en tuinen. In de privétuin van de paus, die direct toegang had tot zijn appartementen, was zowaar een zoo ingericht met leeuwen, nijlpaarden en andere exotische diersoorten. Wereldse genoegens waren deze pausen niet vreemd. De wijn uit hun eigen wijngaarden uit de tweede pauselijke  residentie, Châteauneuf-du-Pape, wisselden ze af met exquise bourgognewijnen. De pausen gaven Avignon weelde en internationale allure niet enkel op religieus vlak, maar ook op politiek en diplomatisch vlak. De Rhône vormde de grens van de pausenstad op de linkeroever en het Franse Koninkrijk op de rechteroever. En Filips de Schone liet de twee oevers verbinden door een brug met 22 bogen, ‘Le Pont Bénezet’, ons nu beter bekend als ‘Le Pont d’Avignon’. Deze wordt gedomineerd door een indrukwekkende toren aan de Franse kant van de rivier en draagt Filip’s naam , ‘Le Tour Philippe le Bel’. Uiteindelijk verhuisden de pausen in 1378 toch terug naar Rome. Maar dit is niet het einde van het verhaal… De chaos bleef en verscheidene koninkrijken zoals Aragon, Bourgondië, Napels en Schotland stelden een tegenpaus aan en lieten deze terug resideren in Avignon. Daarentegen bleven Engeland, Vlaanderen, het Heilige Roomse Rijk en Noord-Italië de Romeinse paus steunen. De tweedracht was echter niet enkel territoriaal want ook in de kloosters bijvoorbeeld heerste er tweedracht. De pausen verklaarden tijdens het Westers Schisma elkaars besluiten nietig en excommuniceerden elkaars volgelingen. Uiteindelijk loste het Concilie van Konstanz het probleem op door allebei de pausen af te zetten, zowel deze in Avignon als deze in Rome, en een nieuwe aan te stellen met residentie dan toch maar in Rome. Witte rook steeg op in het Vatikaan… Einde verhaal.