37. De drie Cisterciënzerzusters

“Isolement, armoede en eenvoud zijn de enige wegen die naar de Gelukzaligheid van het Hiernamaals leiden”. Dit waren de woorden, het leitmotiv, van Robert de Molesme, de 11de eeuwse Bourgondische stichter van de Orde der Cisterciënzers. De volgende eeuw verspreidde deze Orde zich over westelijk Europa met kloosters waarvan de romaanse architectuur volledig in dienst stond van het ascetische leven dat de monniken dienden te leiden. Gebed en contemplatie werden afgewisseld met manuele arbeid. De maaltijden werden gezamenlijk in de refter genuttigd, in volledig stilzwijgen. In het dormitorium sliepen de monniken gekleed in pij en men kon zich enkel verwarmen in het ‘chauffoir’, een ruimte met ovens of open haarden. De monniken hadden geen contact met de buitenwereld. Enkel mochten zij voor een strikt gelimiteerde periode gaan werken in de landerijen in de omgeving  die tot het klooster behoorden. Zo ook in de Provence waar er drie van deze 12de eeuwse kloosters te vinden zijn. De ‘Abbaye de Sénanque’ bij Gordes, prachtig gelegen tussen de lavendelvelden, is de enige van de drie waar effectief nog monniken wonen en leven. De bezoekuren van deze abdij zijn dan ook in functie van het ‘zo weinig mogelijk storen’ van de monniken in hun devote bezigheden. De tweede abdij, deze van Silvacane, bevindt zich tussen de rietvelden aan de oevers van de Durance, niet ver van Salon-de-Provence. Zij heeft een gelijkaardige geschiedenis en haar rijkdom in de 13de eeuw wekte veel afgunst bij de benediktijnermonniken van de abdij van Montmajour bij Arles. Zodanig zelfs dat Silvacane in 1289 gewelddadig ‘bezet’ is geworden door de benediktijnen en de cisterciëncers op een bepaald moment zelfs gegijzeld werden… Niet ver van Apt, in de Haute Provence, ligt de abdij van Le Thoronet. Deze is ook van een dermate romaanse eenvoud dat de 20ste eeuwse toparchitect Le Corbusier haar als inspiratie nam voor zijn modernistische visie. Een woning, volgens Le Corbusier, diende een organisch en functioneel geheel te zijn. En deze basisprincipes vond hij volledig terug in de abdij van Le Thoronet.