45. Het ‘Théatre Antique’ van Arles

‘Arelate’ was de naam die de Oude Grieken in de 5de eeuw voor Christus gaven  aan de huidige stad Arles, wat zoveel wil zeggen als ‘habitat aan de moerassen’. Met haar directe toegang tot de zee was deze habitat aan de Rhône strategisch zo belangrijk dat Julius Caesar er in 49vC de veteranen van zijn 6de legioen liet wonen. Onder zijn zoon en opvolger keizer Augustus verrees een romeinse modelstad uit de grond, met een forum, tempels, thermen en een theater dat haar gelijke niet kent in de toenmalige romeinse kolonies, gewijd aan de god Apollo. De ‘cavea’, (de tribunes) van het theater vormde een halve cirkel van 102 meters en er konden tot tienduizend toeschouwers plaatsnemen. De kern van de halve cirkel, vlak voor het podium, bestond uit een marmeren vloer waar de senatoren en andere notabelen plaatsnamen. Daarrond waren rijen zitbanken, drie en dertig in totaal, die van elkaar waren afgesloten door muren. Op de eerste rijen, ook dicht bij het podium, zaten de notabelen van de stad, alsmede de militairen van rang. Daarboven waren rijen voor de romeinse burgers en tenslotte, helemaal van boven, zat het plebs. De toegang was gratis. De achterwand met arcades over drie verdiepingen steunde op honderd korintische zuilen. In iedere arcade stond een beeld. Centraal troonde het beeld van Augustus, zo’n drie en een half meters groot. Drama’s, komedies en  pantomimes werden er dikwijls van ’s morgens tot ’s avonds laat opgevoerd. Machines lieten acteurs zweven boven het vijftig meter lange houten podium en decors over deze hele lengte konden neergelaten en weer opgetrokken worden. Achter de achterwand bevonden zich de theatermachines, de coulissen en kleedkamers.  Een van de laatste keizers die hebben kunnen genieten van de adembenemende voorstellingen was Constantinius op 10 oktober 353 na C. Toen viel het doek definitief over het theater, maar ook over het romeinse rijk. De Christen religie vond de voorstellingen heidens en het theater werd deels afgebroken, deels werden er woningen in gebouwd alsmede een basiliek, en de achterwand kreeg zelfs een functie als stadsomwalling. Pas in de loop van de 18de eeuwse, nadat Louis XIV had verklaard dat hij de achterwand ‘de mooiste muur van Frankrijk’ vond,  begonnen archeologen met opgravingen en reconstructies en men vond tussen het puin de wereldberoemde beelden de ‘Venus van Arles’ en deze van ‘Augustus Apollo’. Einde 19de eeuw herbouwde men deels de tribunes en het complex kreeg terug haar oude functie als theater. Stukken van Frédéric Mistral met als thema het provençaalse leven werden er opgevoerd en Sarah Bernhardt, de beroemdste 19de eeuwse toneelactrice trad er op. Nog steeds biedt het ‘théatre antique d’Arles’ het decor voor culturele voorstellingen.